Sauna

1- SAUNA NEDİR?

Sauna içerisinde sıcak ve kuru havanın bulunduğu, ahşaptan yapılmış bir çeşit sıcak hava banyosudur. Yüksek sıcaklık ve düşük nem oranı sayesinde kuru sıcak atmosferi oluşturur. Böylelikle kan damarlarının genişlemesi, buna bağlı olarak da kan dolaşımının hızlanması görülür. Organizmamız vücut sıcaklığını deriyi soğutarak sabit tutmaya çalışır ve yoğun bir terleme reaksiyonu verir. Metabolizmadaki toksin atıkları terleme ile vücuttan atılır. Bunun dışında;
– Vücudun savunma sistemini güçlendirir, toplam kan proteinlerinde artışa neden olur buda dokulara daha fazla oksijen ulaşımını sağlar.
– Yüksek ve düşük tansiyonda kan basıncının ayarlanmasını kolaylaştırır,                                                          – Zayıflamaya yardımcı olur astım, baş ağrısına iyi gelir, enfeksiyonları engeller,
– Romatizma hastalıkları, gut, kronik egzama, psoriasis, disfonksiyonel regli gibi rahatsızlıkların tedavisi için sauna önerilmektedir,
– Sauna insan vücuduna genç ve taze bir görünüm kazandırır. Deri üzerindeki gözeneklerin açılması ile derinin üst tabakasındaki ölü hücreler dışarı atılmış olur.                                                                                        – Yoğun terleme insan vücudundaki su ve toksinlerin dengesini ayarlar. Özellikle spor yaptıktan sonra saunaya girilmesi ile spor sonrası vücudun salgıladığı ve kas ağrılarına neden olan laktik asidin terleme yolu ile vücuttan atılmasını sağlamış olur.                                                                                                                    – Sauna ile metabolizmanın çalışması hızlanır ve terleme için enerji gerekeceğinden bir sauna seansında yaklaşık 300 kalori yakılmış olur. Bu miktar 3 ile 4 km. koşmakla eş değer olduğu görülmüştür                  – Saunada konforlu terleme olan sulu terleme sağlanır. (egzersizde olduğu gibi yüksek tuz kaybı olmaz) bu sayede vücuttan kurşun, cıva, nikel gibi zaralı toksinler atılmış olur.                                                              – Sauna banyosu kardiovasküler sistemi ve kan basıncını olumlu yönde etkiler, kalbe ve tüm kardiovasküler sisteme stressiz antrenman yaptırır.                                                                                                  – Akşamları yapılacak bir sauna seansı stresli günün bütün yorgunluğunu atmanızı sağlar, bu sayede derin ve rahat bir uykuya dalmanıza yardımcı olur.

2- SAUNANIN TARİHÇESİ
Sauna günümüze gelene kadar bir çok evrelerden geçmiştir. Finlandiya’da sauna neredeyse yazılı tarihinden bile daha eskidir. Roma buhar banyoları Orta Avrupa’da halkla ancak orta çağda tanınmıştır. Uzun seneler boyunca köylerde toplantı mekanı olarak kullanılmış fakat daha sonra günlük hayattan çıkmıştır. Finliler göl kenarında inşa ettikleri kulübelere sıra sıra düz taşlar yerleştirirler, bunları atılan odunla ısıtırlardı. Taşlar ısınınca üstüne su dökerek buhar elde ederler,  sonra da soğuk suya girerlerdi. 1900’lü yılların başına kadar Finlandiya’da tüm saunalar geleneklere uygun olarak ısıtılıyordu.
Elektrik ve özel havalandırmalı saunalar bu tarz saunaların yerini aldı. Bu sistem saunaların daha çok ısınmasına ve ısıtmak için zorlukların aşılmasını sağladı.

3- SAUNA YAPIMI ve BOYUTLARI:
Sauna insanların rahatlamak ve dinlenmek için kullandıkları mekanlardır. Bu bağlamda kullanıcının rahatlaması için gerekli detaylar dizayn aşamasında düşünülmelidir. Kurallarına göre ve ergonomik tasarlanmayan bir sauna, rahatlama değil işkence mekanı haline gelir. Sauna dizaynında düşünülmesi gerekli en önemli faktör havalandırmadır. Dizaynlarda oturma ve yatma banklarının doğru ölçülendirilmesi gereklidir. Genişlikler ve yükseklikler kullanıcının rahat edebileceği şekilde tekniğe uygun olarak tasarlanmalıdır. Sauna tasarımı yapılırken umuma açık yada kişiye özel olması ve kullanıcı sayısı göz önüne alınıp tasarlanmalıdır. En küçük ev saunası, tek kişinin kullanabileceği şekilde olup en az 1,00 m² alana sahip olabilir. Bir aile saunası için ideal alan ortalama 4 m² olarak tanımlanabilir. Yüksekliği 2,10 m olmalıdır. Genel kullanım amaçlı saunalarda 6 m² daha küçük alana yapılmamalıdır. Bunun yanı sıra 30 m² alana kadar sosyal tesis saunaları da yapmak mümkündür. Sosyal tesis saunalarda ideal yükseklik 2,40 m olmalıdır. Bunun yanında unutulmaması gereken önemli bir noktada, saunaya en yakın mesafede bir duş (veya şok duş) yapılacak şekilde tasarım yapılmalıdır.

A- AHŞAP SEÇİMİ:
Sauna seçiminde dikkat edilecek en önemli hususlardan birisi kullanılacak olan ağacın seçimidir. Tavan ve duvar kaplamalarında kullanılacak lambrilerin ham, fırınlanmış, budaksız ve reçine kusmayan ağaç cinslerinden seçilmesi gereklidir. Kuzey ülkelerinde yetişen yüksek kaliteli ağaçlar sert hava koşularında yavaş büyürler ve bundan dolayı daha sağlam ve dirençli yapıları vardır. Bu ağaç cinsleri; Fin ladini (Nordic Spruce-Pica Abies), Budaksız Fin Çamı (Nordie Pine – Pinos Slyvestris) veya Hemlock (Kanada Ladini ) kullanılmaktadır. Finlandiya’da kullanılan en yaygın ağaç Fin Ladini (Nordie Spruce – Pica Abies). ve Fin çamı (Nordie Pine – Pinos Slyvestris) rağbet görmektedir. Hemlock (Kanada Ladini) ağacı ise pek yaygın kullanılmamaktadır. Sauna oturma ranzalarında sırt ve baş yaslama aksesuarlarında ise Afrika menşeli bir ağaç olan Abachi (Wawa) veya Aspen kullanılmaktadır. Bu ağaçların en önemli özelliği ısı tutmaması ve böylelikle cildi yakmamasıdır. İnsan vücudunun temas edeceği yerlerde mutlaka bu ahşaplar kullanılmalıdır. Ayrıca kıymıksız ve kolay temizlenebilir olması bu ağacın oturma ranzaları için en ideal ağaç olduğunu göstermektedir.  Emprenye edilmiş ahşaplar saunada kesinlikle kullanılmamalıdır. Ne yazık ki ülkemizde yüksek reçine ve gaz oranı içeren ahşaplar emprenye edilerek kullanılmaktadır. Bu ahşapların insan sağlığı açısında tehlikeli olduğu akıldan çıkarılmamalıdır. Ahşap seçimlerimizde bu tür uygulamalara dikkat edilmelidir.

B- ISITICI SEÇİMİ:
Sauna sobası saunanın kalbidir. Sauna sobası yeterli güçte olmalı, gereksiz enerji sarfiyatına neden olmamalıdır. Bir sauna sobasının kalitesi yalnızca ekonomik olmasına değil, kullanımda ve güvence fonksiyonlarının kusursuz olmasına bağlıdır. Isıtıcı alırken ISO 9001 – ISO 14001 ve CE kalite belgelerine sahip olmasına dikkat edilmelidir.

C- HAVALANDIRMA                                                                                                                                                         Saunada devamlı ve doğal olarak sağlanan doğru bir hava sirkülasyonu seçimi ideal bir ortamın vazgeçilmezidir.  Bu sayede ortamdaki oksijen miktarının yeterli düzeyde kalması sağlanmış olur.Birinci havalandırma menfezi ısıtıcının altında ısıtıcıya çok yakın mesafede bir yerden temiz hava girişi ile elde edilecektir. İkinci menfez ise bunun diyogonal olarak karşısında duvarda veya tavanda olabilir. Böylelikle temiz hava, ısıtıcının altında bulunan menfezden çekilir, ısıtıcının içerisinde volkanik taşların arasından geçerek yukarı doğru yükselir ve sauna içerisine yayılır. Kullanılmış hava ise saunanın üst kotuna yakın diğer menfezden dışarı atılır. İdeal bir sauna atmosforinin sağlanmasında en önemli iki etken sıcaklık ve nemdir. Saunada sıcaklık kullanıcının isteğine bağlı olarak 40c ile 90c arasında nem oranı ise % 5 – % 15 oranında olmalıdır. (Sobanın üstündeki granit taşların harareti tahminen 200 cdir.)Sauna içi sıcaklığı özel sauna termometresi, nem ise özel sauna higrometresi ile ölçülür. Düşük nem oranı, çok kuru ve sert bir atmosfer yaratarak nefes alma zorluğuna ve ağız koruluğuna, yüksek nem oranı ise böylesine yüksek sıcaklıklarda tahammül edilmesi çok zor bir atmozfer yaratır.

D- AHŞAP MONTAJI
İmalat ve montajda çivileme ve vidalama kullanılmaktadır. Bu sayede hem yaralanma riski ortadan kalkmış olur, hem de estetik görüntü elde edilir. İzolasyon, minimum 50mm. Kalınlığında cam yünü ve buhar tutucu olarak da alüminyum folyo kullanılarak yapılır. İyi bir izolasyon ile ısı kayıpları engellendiğinden işletme maliyetiniz düşecektir. Saunanın kapısı dışarıya doğru açılır ve camı kırılmalara karşı dayanıklı olarak özel üretilmiş 8mm. Temperli ve securit camdan olmalıdır.

E- İLAVE TERCİHLER                                                                                                                                                       Sauna kulanımını daha keyifli hale getirilmesi amacı ile müzik dinleme imkanı sağlayan hopörler tesisatı kurulabilir. Ayrıca televizyon seyretme olanağı sunan temperli-securit cam kulanılarak televizyon ünitesi teşkil edilebilir. Ahşap sauna kovasındaki suya konsantre çam, kayın, okaliptus vb. aromatik kokular eklenip kullanılabilir.

F- SAUNA KULLANIMINDA DİKKAT EDİLLECEK HUSUSLAR
Mükemmel bir sauna keyfi yaşamak için…
Havlunuzu, terliğinizi,cilt fırçanızı, şampuan ve sauna esansınızı unutmayınız.
Sağlıklı bir sauna için yapılması gerekenler…
· Saunaya tok karnına girmemeye dikkat edin.
· Saunaya girmeden duş alınız ve kabine girmeden daha iyi terlemek için kurulanınız. Havlunuzu yatacağınız banka sererek uzanın. Bir sauna seansı yaklaşık olarak 10 – 15 dakika sürmelidir. Ancak amacın kendinizi iyi hissetmek olduğunu unutmayınız. Isıtıcıda bulunan volkanik taşlara dökeceğiniz su saunada buhar elde etmenize ve bu yolla nem oranını artırmanızı sağlamaktadır. Kullandığınız suyun temiz su olmasına dikkat edin. Sauna esansınızı mutlaka su ile karıştırarak kullanınız. Seans bitimine doğru, ayağa kalkmadan önce birkaç dakika oturmak kan dolaşımınızın düzenli olmasını sağlar. Her seans bitiminde biraz dinlenmeniz ve ayaktan başlayarak soğuk duş almanız kirli deriden arınmış olmanız gerekmektedir. Sauna keyfiniz için sauna seansını 3 kere tekrarlamak kendinizi iyi hissedecektir. Sauna seansına dinlendikten, kendinizi rahat hissettikten sonra devam ediniz.

4- SAUNANIZIN BAKIMI

Biraz dikkatli kullanım ve kısa bakımlar saunanızın uzun seneler ilk günkü güzelliğinde kalmasını sağlayacaktır. Saunanıza haftada en az bir kere kullanınız. Saunanızı kullanmadığınız takdirde sauna kabininde küflenme ve mantar oluşumu başlayacaktır. Saunanızın kullanmadığınız uzun dönemlerde kapısını açık bırakıp havalandırmanız gerekmektedir. Saunanıza kesinlikle cila ve vernik yapmayınız. Ağacın hava alması gerekmektedir ve sürülebilecek kimyasal maddeler sağlığa çok tehlikelidir. Sauna yaptıktan sonra yapılabilecek bakımlar, en basit yöntemlerden biri kapının yanında bir fırça bulundurulması, son kişinin bu fırçayı ıslatarak oturma banklarını, sırt yaslama gruplarını ve duvarları silmesidir. Eğer yukarıdaki yöntemi yapmadınız ve kir ve ter lekeleri oluşmaya başladıysa sıcak su, az ve hafif bir deterjan ve fırça ile saunanızı temizleyebilirsiniz. Gerektiği takdirde senede bir kere olmak kaydı ile oturma gruplarını hafifçe zımparalayabilirsiniz. Izgaralarda küf görürseniz bunu çamaşır suyu ile kolayca çıkartabilirsiniz.Sauna zeminini ıslak bir bezle, kullandığınız sıklığa göre temizlememiz tavsiye edilmektedir.Yukarıda önerilen tavsiyelere uyduğunuz takdirde saunanız uzun seneler temiz,sağlıklı bir görünüme sahip olacaktır.